تعریف «سوادِ خواندن»
خواندن، یعنی «روخوانی کردن»، امّا «سوادِ خواندن» یعنی «درک مطلب»؛ در «سوادِ خواندن» دانش‌آموز یاد می‌گیرد که اوّلاً درست بخواند و آن‌چه می‌خواند را بفهمد و ثانیاً آن‌چه خوانده را بتواند تحلیل کند، تفسیر کند و قضاوت کند.
«سوادِ خواندن» یکی از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که دانش‌آموزان باید در دبستان یاد بگیرند؛ این توانایی در رشدِ عقلی و اجتماعی کودک موثّر است و اساس یادگیری و برقرارای ارتباط در آینده می‌باشد.
در آزمون«سوادِ خواندن» ، متنی داستانی یا علمی، به دانش‌آموزان تحویل داده می‌شود؛ متن‌ها درست مثل قصّه هستند و دانش‌آموزان این متن‌ها را مثل این که دارند کتاب می‌خوانند، می‌خوانند؛ سپس در پایانِ هر متن، چند سؤال از دانش‌آموز پرسیده می‌شود .
منظور از سؤال‌ها چیست؟
سؤال‌های آزمون «سوادِ خواندن» در چهار حیطه‌ی زیر از دانش‌آموزان پرسیده می‌شوند و در حقیقت هر کدام از قسمت‌ها، بخشی از توانایی‌های کودک را در «سوادِ خواندن» تقویت خواهند کرد:
حیطه‌ی اوّل: حفظیات
سؤال‌های «حفظیات»، مربوط به توانایی حفظ کردن دانش‌آموز است؛ چون تمام جواب‌های این قسمت، در داخل متنی که دانش‌آموز خوانده، عیناً وجود دارد. مثلاً «در متن نوشته شده: «هوا تاریک بود»؛ در قسمت سؤال‌ها از دانش‌آموز پرسیده می‌شود که «هوا چگونه بود؟»»
حیطه‌ی دوم: استنباط مستقیم
سؤال‌های «استنباط مستقیم»، سؤال‌هایی است که دانش‌آموز با کمی تفکّر و جستجوی ذهنی، می‌تواند آن‌ها را در متن داستانی پیدا کند. مثلاً «چون در داستان از فصل زمستان صحبت شده، پس دانش‌آموز باید بفهمد که هوا، سرد بوده است.»
حیطه‌ی سوم: تفسیر و تلفیق اطّلاعات
جواب سؤال‌های «تفسیر و تلفیق اطّلاعات»، در حقیقت نظر دانش‌آموز است؛ امّا این نظر را باید با توجّه به متن داستانی که خوانده، بتواند درست بیان کند. مثلاً «در داستان آمده که «روی دیوار، خط‌خطی شده بود.»دانش‌آموز با توجّه به متنِ داستانی، باید تشخیص دهد که این کار، درست بود یا درست نبود یا ...»
حیطه‌ی چهارم: قضاوت
در سؤال‌های «قضاوت» جواب، نظر شخصی دانش‌آموز است؛ او با توجّه به داستانی که خوانده، نظر خود را درباره‌ی شخصیّت‌های داستان، بیان می‌کند؛ مثلاً «به نظر دانش‌آموز، شخصیّت داستان ترسو بود یا شجاع بود یا مهربان بود یا ...»
برای آشنایی بیش‌تر شما با آزمون «سوادِ خواندن»، یک نمونه از این آزمون‌ها که در داخل کتاب «نوروز ششم دبستان کانون» وجود دارد، در فایل پیوست آورده شده است؛ این فایل را حتماً دانلود کنید.
